Trong quân đội có một câu nói quen thuộc, đại loại là “mọi sự bất cẩn đều phải trả giá bằng xương máu”. Mặc dù việc mua bán Bitcoin không liên quan gì đến tính mạng con người, nhưng cũng không ai muốn đầu tư thua lỗ trong bối cảnh Bitcoin đang đạt ngưỡng giá rất cao. Dưới đây là những kinh nghiệm xương máu của tác giả, có thể giúp bạn giảm thiểu tối đa rủi ro khi giao dịch tiền mật mã nói chung và Bitcoin nói riêng.
Không giao dịch theo cảm tính
Chỉ nên bắt đầu khi đã biết chính xác lý do tại sao mình cần mua/bán vào thời điểm này và có chiến lược đầu tư lâu dài.
Đầu tư tiền mật mã giống như một cuộc chơi, sẽ luôn có kẻ thắng người thua. Thị trường được vận hành bởi số ít cá nhân, những người nắm trong tay một lượng lớn Bitcoin và Altcoin đang tồn tại. Họ chỉ chực chờ cho chúng ta – những con cá nhỏ vô tội – phạm sai lầm là ngay lập tức nhảy vào thu lợi. Vì vậy, tuyệt đối không giao dịch theo cảm tính, khi chưa có chiến lược hay lý do gì rõ ràng. Đôi khi án binh bất động chờ thời lại là điều tốt, thay vì cứ lao như thiêu thân vào dòng nước xoáy và làm cho bản thân mình mất tiền.
Biết dừng lại đúng lúc
Với mỗi giao dịch, bạn luôn phải đặt ra một mục tiêu lợi nhuận rõ ràng (chốt lời), và quan trọng hơn, biết lỗ bao nhiêu là dừng. Việc chốt lời đã khó, nhưng chốt lỗ còn khó khăn hơn gấp nhiều lần. Hầu hết những người quá tham lam hoặc chú trọng vào lợi nhuận sẽ thất bại. Họ để cảm giác “xót xa” chi phối và thường biện minh rằng “Giá chắc chắn sẽ tăng trở lại thôi, sẽ không lỗ nhiều đâu. Tôi đảm bảo”. Nhưng giao dịch tiền mật mã không giống như chơi cổ phiếu, nơi mà cùng lắm mỗi ngày bạn chỉ lỗ 2-3%. Đã từng có trường hợp một đồng coin bị phá giá đến 80% chỉ trong vài giờ đồng hồ. Và tất nhiên khi đó, mọi người sẽ bán tống bán tháo vì chả ai muốn là người cuối cùng sở hữu nó cả.
Bạn cũng không nên có “cảm tình” với bất kỳ đồng coin nào. Điều này sẽ giúp cho bạn nhận định khách quan hơn khi phân tích sự biến động của đồng coin đó. Nhiều người vì có “cảm tình” với đồng coin mà họ đang sở hữu nên đã không chốt lỗ kịp thời, họ tin rằng đồng coin đó sẽ tăng giá trở lại nhưng sự tin tưởng đó không có cơ sở mà chỉ dựa trên cảm xúc mà thôi.
Tránh xa hội chứng FOMO
Hội chứng FOMO (fear of miss out – sợ bỏ lỡ cơ hội) luôn khiến bạn ám ảnh rằng những người xung quanh sẽ đạt được thứ gì đó mà mình không được. Từ đó, bạn lao như thiêu thân vào giao dịch một đồng coin đang “thịnh” khi chưa có sự suy xét rõ ràng.
Hãy thử tưởng tượng, đồng coin X đang tăng giá như điên, thậm chí tăng gấp đôi chỉ trong vài phút. Bạn nhận thấy mọi người đổ xô vào các diễn đàn, bàn rôm rả về đồng coin này. Một số khác thì ngay lập tức mua vào rất nhiều vì cho rằng giá đồng X sẽ còn tăng cao nữa. Tuy nhiên, như đã nói, thị trường tiền mật mã bị xoay vần bởi một vài cá nhân nắm trong tay rất nhiều coin. Họ chỉ chờ có thế liền bán ra rất nhiều đồng X đang sở hữu, để kiếm lời. Và một khi tất cả đồng X đã vào tay các nhà đầu tư nhỏ lẻ, giá của nó sẽ lập tức tuột dốc thảm hại. Đây là chiêu lũng đoạn thị trường (Pump and Dump) để nhử các nhà đầu tư không có kiến thức, và nếu để FOMO kiểm soát, bạn cũng sẽ dễ dàng trở thành nạn nhân của chiêu trò này.
Quản trị tốt mọi rủi ro
Để trở thành một nhà đầu tư có lời, bạn không nên chạy theo những giá trị đang đạt đỉnh. Hãy tìm kiếm từng phần lợi nhuận nhỏ và tích lũy chúng thành lợi nhuận lớn hơn.
Hãy quản trị rủi ro một cách khôn ngoan đối với danh mục đầu tư của mình. Ví dụ, bạn chỉ nên đầu tư một khoản nhỏ vào những thị trường có mức thanh khoản thấp (tiềm ẩn rủi ro cao). Đối với những giao dịch này, bạn có thể đặt mục tiêu lợi nhuận và mức dừng lỗ cao hơn bình thường.
Tài sản cơ bản tạo ra biến động của thị trường
Bitcoin là loại tài sản dễ biến động, đặc biệt trong bối cảnh giá Bitcoin đang tăng mạnh. Hầu hết các đồng Altcoin được giao dịch theo giá trị Bitcoin. Chúng lại tỷ lệ nghịch với nhau, tức là giá Bitcoin tăng lên thì các đồng khác giảm xuống và ngược lại. Trong thời điểm thị trường Bitcoin đang có những biến động, chúng ta không thể dự đoán chắc chắn được điều gì, vì vậy tốt nhất là chỉ nên giao dịch ngắn hạn hoặc không tham gia thị trường vào thời điểm này.
Những điều cần lưu ý khi giao dịch Altcoin
Altcoin là tên gọi chung của những loại tiền mật mã khác với Bitcoin. Phần lớn Altcoin là phiên bản cải tiến của Bitcoin. Chúng ra đời để giải quyết những nhược điểm trong giao thức của Bitcoin. Tỉ lệ phân bổ vốn vào thị trường tiền mật mã cho đến nay đã có nhiều thay đổi, Bitcoin vẫn chiếm tỉ trọng lớn (khoảng 40-50%), nhưng sự phụ thuộc của các Altcoin vào Bitcoin không còn mạnh mẽ như trước nữa, do một số Altcoin đã có thể mua trực tiếp bằng tiền mặt hoặc bằng các loại Altcoin khác.
Hầu hết các Altcoin sẽ mất giá trị theo thời gian, giá của chúng sẽ đi xuống từ từ (đôi khi diễn ra rất nhanh). Cần lưu ý kĩ điều này trước khi quyết định giao dịch Altcoin. Và tất nhiên, cân nhắc chọn loại đồng coin cùng chiến lược đầu tư sao cho phù hợp. Thereum ETH, Monero XMR, Factor FCT, DASH là những đồng Altcoin có khối lượng giao dịch lớn và cộng đồng trader đông đảo nhất hiện nay. Tuy nhiên, bạn cần theo dõi biểu đồ giá, xác định rõ thời kỳ dao động thấp và ổn định, để tránh trở thành nạn nhân của các chiêu trò lũng đoạn thị trường.
Đánh giá một dự án ICO tiềm năng
ICO (Initial Coin Offering) là một hình thức duy động vốn đầu tư của các công ty Start-up vẫn còn khá mới mẻ ở thị trường Việt Nam, một hình thức đầu tư rất tiềm năng, được nhiều người lựa chọn thay vì đầu tư Bitcoin, Ethereum hay một số đồng tiền mật mã phổ biến khác.
Mục tiêu của nhà đầu tư là giao dịch các token từ ngày đầu tiên và đem lại lợi nhuận cho các thành viên của dự án ICO. Những năm gần đây, đã có rất nhiều ICO thành công, đặc biệt trong việc đo lường năng suất cho các nhà đầu tư. Giá trị đồng coin của họ tăng gấp đôi, hoặc gấp ba so với giá trị ban đầu. Dự án crowd sales của Augur đã cho tạo ra lợi nhuận lên đến 1000% cho các nhà đầu tư. Tuy nhiên, không phải tất cả các dự án đều đem lại lợi nhuận. Nhiều ICO thực chất là những dự án lừa đảo trắng trợn, một số chúng đã “bốc hơi” cùng với số tiền của các nhà đầu tư.
Vậy làm cách nào để biết ICO đó tiềm năng hay không? Có nhiều yếu tố để xem xét. Trước tiên bạn cần phải đánh giá mức độ chuyên nghiệp của dự án và nhóm phát triển. Nghiên cứu kĩ website và những người đứng đằng sau dự án này – Họ ẩn danh bằng nickname hay tự hào giới thiệu mình trên trang web? Bạn còn có thể tìm tên của họ trên Google hoặc trang cá nhân trên Linkedin. Tìm xem họ đã từng tham gia vào dự án tiền mật mã hay ICO nào thành công hay chưa và đóng góp của họ cho dự án đó. Một dự án ICO tốt bao giờ họ cũng xuất hiện trên diễn đàn Bitcointalk trước khi thực hiện. Bạn nên đọc cẩn thận tất cả phản hồi của người dùng. Thử hỏi thành viên dự án các vấn đề liên quan đến kĩ thuật và xem cách họ trả lời chúng như thế nào. Bạn còn có thể tìm hiểu về cộng đồng hỗ trợ cho dự án, chờ đợi mọi người thu thập thông tin về cộng đồng đó. Ngoài ra, một dự án có đà tăng trưởng quá thấp sẽ không thể phát triển theo thời gian, còn một dự án nếu tăng trường quá mạnh sẽ không có đủ các nhà đầu tư để mua coins trên sàn. Vì vậy, bạn cần theo dõi kĩ đà phát triển của dự án đó. Và quan trọng nhất là quản trị rủi ro có thể xảy ra. Không bao giờ đầu tư quá nhiều chỉ cho cho một dự án ICO.
Các mẹo thực tế bạn có thể áp dụng khi trade
– Tối ưu hoá mức phí: Nhiều hoạt động giao dịch sẽ làm cho mức phí tăng lên. Trong các giao dịch, sàn chia làm 2 loại: maker và taker. Maker là người tạo ra lệnh (kể cả mua hay bán), còn Taker là người khớp lệnh đó, tức là mua/bán ngay lập tức dựa trên lệnh do người khác tạo ra. Trên tất cả các sàn, Maker luôn có phí thấp hơn Taker. Vì vậy, bạn nên tạo lệnh và giá mua cho riêng mình, khi người khác click vào giao dịch thì bạn không mất phí. Ngoài ta, các phí hầu hết giảm dần khi bạn giao dịch nhiều trong vòng 30 ngày.
– Đừng tạo áp lực khi tiến hành đầu tư: Không nên bắt đầu trừ khi bạn đang trong điều kiện tốt để có thể đưa ra quyết định và biết khi nào nên chốt lỗ. Áp lực gần như luôn luôn tạo nên thua lỗ. Hãy bình tĩnh và chờ đợi cơ hội tiếp theo.
– Thiết lập mức chốt lời và đặt lệnh bán: luôn thiết lập mức chốt lời bằng cách đặt lệnh bán. Bạn không thể biết khi nào thị trường sẽ bị lũng đoạn làm đẩy giá đồng coin của bạn lên. Ngoài ra, bạn nên đặt lệnh mua ở mức cực kì thấp. Hồi cuối tháng 10, giá đồng Augur giảm đến 25%. Sau một thời gian ngắn, thị trường phục hồi nhẹ và bất cứ ai mua đồng coin này với giá thấp đều lời gấp đôi hoặc gấp ba. Đặt lệnh mua đòi hỏi bạn phải liên tục theo dõi những biến động nhỏ nhất của thị trường, đừng bao giờ để lệnh mua cao hơn giá thị trường hiện tại.
– Tất cả mọi tin tức đều quý giá: Khi các trang tin lớn cho lên các bài báo về thị trường, đây là thời điểm thích hợp để cân nhắc chúng là ngừng các giao dịch.
– Để cái tôi cá nhân qua một bên: Mục tiêu của đầu tư luôn luôn là lợi nhuận, chứ không phải để thoả mãn cái tôi của bản thân. Đừng lãng phí thời gian và tiền bạc chỉ để chứng minh rằng mình đang đầu tư đúng. Nên nhớ rằng không có nhà đầu tư nào chưa bao giờ thua lỗ. Chỉ cần giữ sao cho tổng lợi nhuận đầu tư luôn cao hơn mức thua lỗ.
